सिद्ध कूटनीतिज्ञ, अर्थशास्त्री र राजनीतिज्ञका रूपमा ख्यातिप्राप्त आचार्य चाणक्यले आफ्ना नीतिहरूमार्फत समाजमा बस्ने मानिसको जीवनस्तरमा परिवर्तन ल्याउने प्रयास गरेका छन्। आचार्य चाणक्यले धेरै ग्रन्थहरूको रचना गरेका छन्। चाणक्य नीति यी रचनाहरू मध्ये एक हो। यस पुस्तकमा व्यक्तिलाई सामाजिक, व्यापारिक, आर्थिक र कूटनीतिक नीतिको सही प्रयोग गर्न सुझाव दिइएको छ।
आचार्य चाणक्यको नैतिकता चाणक्य नीतिमा यस्ता धेरै नीतिहरू उल्लेख गरिएको छ, जसले व्यक्तिलाई सुखी, समृद्ध र समृद्ध बनाउन सक्छ। यी मध्ये एक नीतिमा आचार्य चाणक्यले भनेका छन् कि यदि कुनै व्यक्तिले सधैँ धनको रक्षा गर्नु छ भने बचत गरेको धनबाट केही खर्च गर्न आवश्यक छ।
उपार्जितानां वित्तानां त्याग एव हि रक्षणम्।
तडागोदरसंस्थानां परिदाह इदाम्मससाम्॥
आचार्य चाणक्यको यो श्लोकको तात्पर्य भनेको पोखरीको पानीलाई सफा राख्नको लागि त्यस स्थानमा पानी प्रवाहित राख्नु आवश्यक छ। त्यसै गरी कमाएको धनको केही दान तथा खर्च गर्नु भनेको रक्षा गर्नु हो।
आचार्य चाणक्यका अनुसार आजको समयमा सबै मानिस धनी बन्न चाहन्छन्। उसलाई पैसाको कमी कहिल्यै नहोस्। तर जब पैसा उसको हातमा आउँछ, उसले यसलाई यसरी राख्छ कि उसले आफ्नो विलासितामा खर्च गर्न बिर्सन्छ। मानिसले पैसा कमाउनको लागि धेरै मेहनत गर्छ तर जब पैसा आफैमा खर्च गर्ने, लगानी गर्ने वा परोपकार गर्ने कुरा आउँछ तब उसले १० पटक सोच्छ कि आफ्नो मेहनतको कमाई कहिल्यै खेर फाल्नु हुँदैन।
पैसालाई कहिल्यै रोकेर राख्नु हुँदैन। यसलाई कुनै न कुनै रूपमा खर्च गर्नुपर्छ। जुन व्यापार-व्यवसाय तथा कुनै आय मूलका काम र दान-धर्म आदिमा, जसरी पोखरीमा पानी भरिएपछि केही समयपछि त्यसमा काईसँगै फोहोर जम्मा हुन्छ र त्यसको कुनै फाइदा हुँदैन। यसका लागि पानी निरन्तर बगिरहनुपर्छ- फेरिरहनु पर्छ। पोखरीको पानी बगिरहँदा त्यसमा फोहोर रोकिँदैन। त्यसै गरी, पैसा कहिल्यै रोक्नु हुँदैन, किनकि तपाइ पैसा यस कारण कमाउनु हुन्छ ताकि तपाईले यसलाई खर्च गर्न सकियोस्।
