एजेन्सी, चरणामृतको अर्थ भगवानको चरणको अमृत र पञ्चामृतको अर्थ पाँच अमृत अर्थात् पाँच पवित्र वस्तुहरुको मिश्रीत रुप हो। यी दुवै पिउनाले मानिसमा सकारात्मक भाव पैदा हुन्छ। यसलाई स्वास्थ्यको लागि पनि राम्रो मानिन्छ ।
वास्तवमा, पञ्चामृतको अर्थ ‘पाँच अमृत’ हुन्छ । दुध, दही, घिउ, मह र चिनीलाई मिसाएर पञ्चामृत बनाईन्छ। तिहारको पूजा गर्दा पनि पञ्चामृत आवश्यक पर्दछ । पुराणहरुमा पनि भनिएको छ, यो भगवान विष्णु र लक्ष्मीको प्रिय बस्तु हो। त्यसकारण यो बिना भगवान बिष्णु र लक्ष्मीको पूजा अधूरो रहन्छ। त्यसमाथि तिहारमा लक्ष्मीको पुजा गरिने र धन धान्यको कामना गरिने भएका कारण पनि यसको महत्व रहेको छ।
पञ्चामृतको धार्मिक र वैज्ञानिक महत्व को छ ?
कसरी बनाईन्छ पञ्चामृत ?
५०० ग्राम जति दही, १०० ग्राम दूध, ५० ग्राम चीनी, १ चम्चा मह र ८ देखि १० वडा तुलसीको पात जम्मा गर्नुहोस् । यस अनुपातलाई मिलायर बनाएको पन्चामृत वास्तवमै असरदार हुन्छ।
धार्मिक महत्व
१. दूध: दुध पञ्चामृतको प्रमुख भाग हो। दुध या दहि शुभ: कार्यको सुरुवातमा सेवन गरिने शुभको प्रतिक हो।
२. दही: दहीको गुण भनेको अन्य चिजलाई पनि आफु जस्तै बनाउने हो । दही चढाउनुको अर्थ हो हामीहरु शुद्ध हौँ। सद्गुण अपनाऊँ।
३. घीऊ: घीऊ स्निग्धता र स्नेह यानी प्रेमको प्रतीक हो। सबैसंग हाम्रो प्रेमपूर्ण सम्बन्ध होस्, यही भावनाले यसलाई प्रयोग गरिन्छ ।
४. मह: मह स्वादका हिसावले मीठो हुनुको साथसाथै शक्तिवर्धक पनि हुन्छ।
५. चीनी: चीनीको गुण मिठास हो, चीनी चढाउको अर्थ हो जीवनमा मिठास घोल्नु। मीठो बोल्नाले सबैसंग छिटो घुलमिल हुन सकिन्छ। यो बानी सबैलाई मन पनि पर्छ। जसले गर्दा सुमधुर व्यवहार बन्छ। यी सबै गुनले हाम्रो जीवनमा सफलताको शिर चुम्न सहयोग मिल्छ ।
पञ्चामृतको वैज्ञानिक लाभ प
१. पञ्चामृतको सेवन गर्नाले शरीर स्वस्थ रहन्छ ।
२. पञ्चामृतएउटै मात्रामा सेवन गर्नु पर्छ जुन मात्रामा पहिले खानु भएको थियो। त्यो भन्दा धेरै फाईदा लिने सोचमा धेरै पहिले भन्दा धेरै सेवन गर्नु हुँदैन।
३. यसमा तुलसीको पत्ता राखेर नियमित यसको सेवन गरिरहँदा कुनै प्रकारका रोग लाग्न दिंदैनन।
४. पञ्चामृतको सेवनबाट संक्रामक रोग निको हुनुको साथै रोग प्रतिरक्षा क्षमता (इम्यून सिस्टम) बलियो पार्छ।
५. अनुहारको रगतमा निखारता ल्याउनुका साथै मुहारमा सुन्दरता र चमकता पैदा गर्छ ।
